Op vrijdag 1 maart kwamen zo’n veertig KEK-ambassadeurs bij elkaar in CIRCL, het circulaire platform op de Amsterdamse Zuidas. Een terugkijk op een jaar KEK en vooruit kijken op KEK 2.0. Een verslag van de bijeenkomst.
Thomas Dekker, voorzitter van KEK, start de middag met een korte inleiding. Dan worden de bestuursleden van KEK voorgesteld. De drie KEK-vertegenwoordigers van de klimaattafels vertellen de aanwezigen over hun ervaringen als ingewijden in het Klimaatakkoord. “Een bizarre ervaring,” begint Joris Lohman, tafelverbinder Landbouw. “Het thema is zo ontzettend groot, er komen zoveel aspecten bij kijken, er was zo’n korte tijd om dat allemaal te behandelen”. Joris brengt zijn handen in de lucht. “En als je je dan ook nog bedenkt dat je met vijftien man om de tafel zit die allemaal hun eigen punt willen maken. Er was gewoon geen tijd om óveral over te praten.”
Wat heeft het klimaatakkoord opgeleverd?
Joris: “Dit proces heeft een mooie groep mensen bij elkaar gebracht, groene organisaties en agrariërs die samen over dit grote thema hebben nagedacht en tot zekere afspraken zijn gekomen. Dat was voor nu nuttig, maar het is ook zeker een investering geweest voor de toekomst. Bovendien zijn adviezen van KEK letterlijk in het ontwerp-Klimaatakkoord opgenomen, en de Klimaat en Energie Koepel wordt daarin heel specifiek genoemd.”
Toch is Joris kritisch. “Vanwege deze overlegstructuur zonder echt een stimulerende prikkel of urgentie achter bepaalde bespreekpunten, kom je niet tot harde afspraken en scherpe uitkomsten. Ik voel daar wel onrust. Het liefst wil je nú resultaten zien. Dat heeft mij wel geleerd om de lange termijn in het oog te houden.” Stephan de Vos (tafelverbinder Elektriciteitstafel) pakt het op met een positieve noot: “Er ligt een uitvoeringsagenda. Dit is misschien niet het akkoord waar we op hadden gehoopt, maar het is wel een mooie eerste stap. Laten we hopen dat het op korte termijn nog concreter kan worden.”
Stephan – in een trui met de tekst ‘klimaatdrammer’ – herkent het bizarre proces en de onrust die zijn collega-tafelverbinder omschrijft. “Het proces is natuurlijk nog niet af, de politiek moet zich hier nu over buigen. Maar ik maak me er wel zorgen over. Als we er zelfs aan tafel nu al niet uit komen, hoe moet dat dan in 2030 en daarna?”.
Thomas vraagt of de Elektriciteitstafel wel impact heeft gehad. Het optimisme bij Stephan blijft behouden: “We hebben wel pijnpunten kunnen benoemen, maar of we daarmee echt impact hebben gehad, dat betwijfel ik. Maar misschien moet je ook niet verwachten dat je in een jaar tijd alle hete hangijzers en voetangels kunt hebben opgelost.”
Heeft KEK impact gehad?
Stephan: “Jazeker. We hebben ervoor gewaakt om in het hoekje activistische clubs terecht te komen en we staan nu in het conceptakkoord genoemd bij de uitwerking van een onderdeel op Participatie. Dat heeft KEK en de young professional sowieso al bereikt.”
Namens de Industrietafel beschrijft ook Patrick Walison het proces als moeilijk. “Wij hebben vooral gemerkt dat het lastig is dat de industrie met een achterstand begint vanwege haar reputatie.” Ook het stuk dat de Industrietafel heeft opgeleverd noemt Patrick ‘wat stugger’, omdat het toch wat verder van mensen af staat. “Wij werden er overigens zelf ook nog niet zo warm van. De plannen van de industrie tellen netjes op tot de besparingsdoelen, maar een ambitieus toekomstbeeld, met aandacht voor circulariteit en veranderd grondstoffengebruik, ontbreekt.”
De borging van het huidige Klimaatakkoord
Thomas stelt de vraag over de langere termijn: hoe kijken de heren aan tegen borging van het Klimaatakkoord? Stephan geeft aan wat er nodig is om ervoor te zorgen dat dit akkoord echt de reductie bereikt die we voor 2010 voor ogen hebben: “Allereerst adequate tussentijdse monitoring en evaluatie, ten tweede het wegnemen van belemmerende wet- en regelgeving, en het introduceren van wet- en regelgeving die kansen wél mogelijk maakt. Ten derde is het belangrijk om de afspraken te handhaven en indien nodig sancties op te leggen bij het niet naleven van monitoring.”
En wat staat er dan opgenomen in het huidige akkoord? Stephan plukt een papiertje uit z’n zak, en zegt erbij dat hij zich liever niet brandt aan het uit zijn hoofd citeren van de door Ed Nijpels opgeschreven teksten van het akkoord. “Hier staat wat over de duidelijkheid van personen en organisaties die verantwoordelijk zijn en over een onafhankelijk secretariaat dat de voortgang inzichtelijk maakt en waar nodig begeleidt en bevordert. Tot zover gaat het aardig. Maar dan staat er ook iets over de borging door een gezaghebbend, onafhankelijk gremium dat op basis van objectieve informatie bijstuurt en escaleert wanneer de voortgang daartoe aanleiding geeft.”
Stephan stopt het papiertje weer in zijn zak. “Dat is nog wel erg vaag. En er staat nog nauwelijks iets concreets over in het ontwerpakkoord geschreven. Deze tekst roept zoveel vragen op dat het voor mij in ieder geval geen garantie geeft op het bereiken van datgene wat echt nodig is. Het lijkt me goed dat we als KEK in de volgende fase het Klimaatberaad hierbij gaan helpen.”
Hoe gaan we het Klimaatberaad helpen? KEKs uitgangspunten
De uitspraak van Stephan is ook waar deze middag om draait: het Klimaatberaad gaan helpen. Maar hoe? In de breakoutsessies van deze middag wordt alles op tafel gelegd. Er wordt over verschillende thema’s gebrainstormd, om samen ongeveer vijftien stuks lange termijn uitgangspunten voor KEK te vinden. Wat is voor KEK het belangrijkste en wat vinden onze ambassadeurs dat KEK zich op zou moeten gaan richten? Wat willen we bereiken het komende jaar? In de eerste ronde mogen de mensen zelf kiezen voor een tafel, waarbij Gebouwde Omgeving en Elektriciteit populair blijken te zijn. In de tweede ronde mag iedereen zijn post-it matchen met de juiste tafel. Dit zorgde voor goede verdeling en nieuwe interessante inzichten.
Na flinke discussies, noteren, strepen en herschrijven op de flipovers, zijn de belangrijkste inzichten via Mentimeter in de groep gegooid, een applicatie waarmee plenair kan worden gestemd. Iedereen kan zijn mening geven in de uitgebreide discussie die volgt.
“KEK verbindt young professionals en stelt hen in staat om impact te hebben op een leefbare wereld voor volgende generaties”
Elementen die in de discussies over KEKs uitgangspunten naar voren kwamen waren onder andere dat duurzame keuzes aantrekkelijk moeten worden, dat we cross-sectoraal moeten denken en dat klimaatplannen inclusief zijn. De discussie gaf inzicht in wat KEK’ers belangrijk vinden en gaf daarmee voor het komende jaar richtlijnen voor KEKs positionering en inmenging in het klimaat- en energiedebat. Het bestuur gaat de uitkomsten uitwerken tot een coherent geheel.
Daarna presenteert Thomas missie en visie. KEK verbindt young professionals en stelt ze in staat om impact te hebben op een leefbare wereld voor volgende generaties. We willen met impact onze inbreng blijven leveren aan de klimaatdiscussie met impact, een beweging teweeg brengen. Daarbij willen we intern en extern young professionals inspireren en hen cross-sectoraal verbinden om kennis en kunde in te zetten.
Nieuwe KEK structuur
Nu de klimaatakkoord onderhandelingen achter de rug zijn, komt ook de KEK organisatie in een volgende fase. De formele taak van de sectortafels is bijna voorbij en daarmee reden om ook KEK niet langer alleen te organiseren rondom de sectortafels, maar ook cross-sectoraal en multidisciplinair. We gaan toe naar een KEK denktank die cross-sectoraal vanuit de inhoud een bijdrage levert aan het klimaatdebat. De ambassadeurs gaan deel uitmaken van de KEK Denktank: een hernieuwde naam voor een groep actieve KEK’ers die op drie manieren bij KEK betrokken kunnen zijn: 1) via een sectorteam (permanent), betrokken bij de borging van het klimaatakkoord, 2) via een (tijdelijk) multidisciplinair team rondom één onderwerp of 3) via een (tijdelijk) ad hoc team dat reageert op actualiteiten/politiek. Ook hier reageert de zaal vol energie op.
Ter afsluiting wordt het bestuur 2018 in het zonnetje gezet en hartelijk bedankt voor hun pionierswerk. Oprichters Jan Sjerps en Talitha Muusse en KEK’er van het eerste uur Mark Hupkens ontvangen – met een knipoog – een doe-het-zelfpakket om zwammen op koffiedik te kweken – voor circulaire aanrechtagrariërs van het eerste uur!
Verslag: Wendela, Maaike en Jeroen. Foto’s met dank aan Maaike Smelter.
